در مورد زيارت عاشورا و فضايل آن كمي توضيح دهيد؟

پاسخ:

مقدمه:واژه ي‌زيارت در معاني زير استعمال شده است:

1-    ديدار كردن شخص بزرگ و محترم.

2-     به مشاهد متبرك و بقعه‌ها رفتن.

3-     دعايي كه به عنوان تشرف باطني براي امام‌ها، امام‌زاده‌ها، و اولياء مي خوانند.(1)

معناي اوّل مفهوم وسيعي دارد و ديدار هر شخص محترم و بزرگي را در هر مجموعه‌اي (و لو كوچك) شامل مي‌شود و ارتباط چنداني با بحث ما ندارد. بنابراين محور بحث ما معناي دوّم و سوّم واژه ي زيارت است.
مقصود از معناي دوّم رفتن به مشاهد معصومان ـ عليهم السّلام ـ و عرض ادب به محضر آنان از نزديك با شرايط ويژه و خواندن زيارت‌هاي گوناگون در اوقات مخصوصه و زيارات مطلقه (در هر زماني) است و شرح آن مناسب اين نوشته نيست.

معناي سوّم اين كلمه، زيارت آن بزرگواران از راه دور با اشاره به زيارت و سلام(2) به همان كيفيتي كه از نزديك زيارت مي‌كنندمي باشد. بعضي از بزرگان نيز به اين معنا اشاراتي دارند.

زيارت عاشورا :زيارت عاشوراي امام حسين ـ عليه السّلام ـ كه هديه‌اي از حضرت باقر العلوم ـ عليه السّلام ـ به شيعيان است، نيز به هر دو صورت (نزديك و دور) ممكن است، روايات در اين باره زياد است و تنها به بيان دو نمونه از آنها اكتفا مي‌شود:

1-     صالح بن عقبه از پدرش عقبه نقل كرده كه حضرت باقر ـ عليه السّلام ـ فرمود: كسي كه امام حسين ـ عليه السّلام ـ را در روز عاشورا از نزديك با چشم گريان زيارت كند خداوند متعال در قيامت، ثواب دو هزار حج و دو هزار عمره و دو هزار بار شركت در جهاد به او مي‌دهد، آن هم حج و عمره و جهادي كه همراه پيامبر و ائمه ـ صلوات الله عليم اجمعين ـ باشد.
عقبه عرض كرد: فدايت شوم، كسي كه نتواند در روز عاشورا كربلا باشد، وظيفه‌اش چيست؟
حضرت فرمود: چنين شخصي پيش از ظهر روز عاشورا بر پشت بام در يك مكان مرتفع برود و به آن حضرت با سلام اشاره كرده بر قاتلان آن حضرت بسيار نفرين كند، آن گاه دو ركعت نماز به جاي آورد و بر امام حسين ـ عليه السّلام ـ ندبه و گريه كندو اهل خانه را به گريه بر آن حضرت سفارش كند و اهل خانه اين مصيبت را به يكديگر تسليت بگويند، اگر چنين عمل كردند من همه ثواب‌ها را براي آنها ضمانت مي‌كنم.(3)

2-     علقمة حضرمي به امام باقر ـ عليه السّلام ـ عرض كرد: دعا و زيارتي را براي روز عاشورا به من تعليم دهيد كه بتوانم از دور و نزديك به امام حسين ـ عليه السّلام ـ عرض ادب كنم.
امام باقر ـ عليه السّلام ـ فرمود: بعد از اقامه ي دو ركعت نماز و اشاره به سلام و گفتن تكبير، بگو اين قول را (متن زيارت عاشورا)، اين دعا و زيارت همان است كه فرشتگان زائر امام حسين ـ عليه السّلام ـ اين گونه دعا مي‌كنند و خداوند مي‌نويسد براي تو صد هزار درجه، و در ثواب همانند شهيدان، همراه آن حضرت خواهي بود و در درجات آنان شريك خواهي شد و تو را نمي‌شناسند مگر در ميان شهيدان در ركاب آن حضرت و نيز ثواب زيارت همه پيامبران و ثواب زيارت همه زائران امام حسين ـ عليه السّلام ـ از روز شهادت آن حضرت براي تو منظور مي‌شود. آن گاه امام ـ عليه السّلام ـ متن زيارت را بيان فرمود.(4)
در پايان زيارت، علقمه از امام باقر ـ عليه السّلام ـ نقل كرده است كه فرمود: اگر بتواني هر روز امام حسين ـ عليه السّلام ـ را به اين كيفيت از خانه‌ات زيارت كني، چنين كن كه همه اين پاداش‌ها براي تو خواهد بود.(5)

نتيجه:زيارت عاشورا هديه‌اي است از امام باقر ـ عليه السّلام ـ به شيعيان كه پاداش فراواني براي آن منظور شده است و به هر دو نحو زيارت كردن (يعني از نزديك و از راه دور) مي توان آن را انجام داد.

 

پاورقی:

1-     فرهنگ فارسي معين، واژه زيارت.

2-     احتمالاً مقصود از اشاره به سلام كه در برخي از روايات آمده توجه به معصومان ـ عليهم السّلام ـ باشد، يعني زائر از آغاز تا پايان زيارت متوجه معصوم ـ عليه السّلام ـ باشد به يكي از دو صورت يا اين كه رو به قبر يا به قبله نمايد.

3-     ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، مؤسسه نشر الفقاهه، چاپ اوّل، 1417 هـ .ق ، صص 325 ـ 326. طوسي، محمد بن الحسن، مصباح المتهجد، بيروت، مؤسسه فقه الشيعه، ص 773.

4-     ابن طاووس، سيد علي بن موسي، مصباح الزائر. قم، مؤسسه آل البيت ـ عليهم السّلام ـ لاحياء التراث، چاپ اوّل، ‌1417 هـ .ق ، ص 14. ابن قولويه، همان، صص 327 ـ 328. طوسي، همان، ص 773.

5-     ابن قولويه، همان، صص 332 ـ 333. ابن طاووس، همان، صص 271 ـ 272. طوسي، همان، صص 776 ـ 777.